یک پیشنهاد به ارشاد؛ نمایشگاه کتاب را مجازی کنید

خبرگزاری مهر - گروه فرهنگ: علی دانش

ویروس کرونا باعث تعطیلی و تأخیر نمایشگاه‌های تجاری زیادی در کشورهای مختلف شده است، تا به حال آمار تعطیلی بیش از ۱۲۷۹ نمایشگاه در اروپا، ۵۵۱ مورد در آسیا، ۲۴۵ نمایشگاه در امریکای شمالی، ۳۶ نمایشگاه در امریکای جنوبی، ۳۹ نمایشگاه در افریقا و ۲۳ نمایشگاه در استرالیا گزارش شده است

ایران نیز از این موضوع استثنا نبوده است. شیوع ویروس کرونا و تحریم‌های بین المللی توأمان اثرات منفی زیادی بر تسهیل منابع مالی ارزی و ریالی صنعت نمایشگاهی کشور ایجاد کرده و جامعه فعالان و شاغلان این صنعت با حدود یک هزار شرکت فعال در حوزه صنعت نمایشگاهی بصورت مستقیم و غیر مستقیم با رکود بی سابقه‌ای مواجه گردیده‌اند که قطعاً برای پرداخت هزینه‌های ثابت و جاری خود و تحقق برنامه‌های اجرایی سال ۱۳۹۹ با مشکلاتی روبرو می‌شوند.

برخی از نمایشگاه‌ها کار خود را به امید بهتر شدن شرایط به تعویق انداخته اند، اما نامشخص بودن وضعیت شیوع کرونا و خطر ابتلاء با وجود رعایت برخی ملاحظات، اهمیت از دست ندادن زمان به سوی راهکار دیگری سوق می‌دهد. از همین رو بعضی از کمپانی‌ها به منظور از دست ندادن فرصت‌های تجاری خود، از ابزارهای آنلاین بهره گرفته اند.

برگزاری آنلاین گردهمایی‌ها، رویدادها و نمایشگاه‌هایی که سابقا به صورت حضوری برگزار می‌شد گرچه با تمام تکنولوژی‌ها نمی‌تواند تمام مزایای نمایشگاه‌های سنتی را به همراه داشته باشد اما در این شرایط با توجه به نامشخص بودن زمان کنترل شیوع ویروس می‌تواند در جهت حفظ سلامتی و حصول برخی فرصتهای تجاری به کار گرفته شود. با این حال مزایای دیگری هم دارد:

· کاهش شدید هزینه‌ها: اجاره محل، اقامت، رفت و آمد، تجهیزات، غرفه سازی، آب، برق، گاز، نوشیدنی و میان وعده پذیرایی برای فروشندگان، نبود هزینه‌های رفت و آمد و اقامت برای خریداران

· فراگیری مخاطبان در مکان و در زمان: امکان بازدید خریداران از سراسر نقاط جهان، از هر کجا، در هر زمان از شبانه روز در طول مدت رویداد و امکان تعامل از قبل از شروع رویداد تا بعد از اتمام زمان رویداد

· راحتی: فرد در خانه یا جای راحت می‌تواند بدون درگیری در ازدحام جمعیت، گرمای هوا و خستگی بازدید یکباره، روی مبل راحتی سفارش خود را ثبت یا کالاهای خود را معرفی کند.

· حمایت از محیط زیست: علاوه بر کاهش آلودگی هوا ناشی از ترددها، کاغذی نبودن بروشورها و … گامی هرچند کوچک برای حفظ محیط زیست خواهد بود. نمونه‌ای از این تأثیر در یک تحقیق بررسی شده است: براساس آمار سیسکو [۱]، به واسطه برگزاری یک رویداد مجازی برای ۱۹۰۰۰ نفر در مقایسه با گردهمایی چهره به چهره، از انتشار ۸۴۰۰۰ تن کربن دی اکسید در اتمسفر دور می‌مانیم.

· شمارش-آمار: امکان شمارش بازدیدها و سایر آمار به صورت دقیق‌تر فراهم می‌شود، آماری که با تجزیه و تحلیل می‌تواند به رشد کسب و کارها کمک کند، استفاده از آمار بازدید صفحات، مسیر جستجوی بازدیدکننده، محل ماوس روی صفحات فروش اطلاعات خوبی را برای تحلیل کلان داده و ارائه خدمات بهتر فراهم می‌کند امکانی که هیچوقت از طریق رویدادهای فیزیکی میسر نمی‌شود.

· سفارشی سازی نمایش محصولات و فروشگاه‌ها با توجه به علایق خریدار و امکان جستجوی آسان‌تر برای خریدار

بهره از اینترنت امکان فراگیری در زمان، مکان و میان افراد مختلف را دارد. افراد حتی قبل از شروع رویداد می‌توانند در صفحه گفتگو رویداد بحث کنند و بیشتر درگیر شوند. می‌توانند در هر ساعات شبانه روز، از هر کشوری وارد آن شوند، می‌توانند به محض اینکه تصمیم گرفتند و فرصتی داشتند از منزل، محل کار یا هرجایی به صفحه رویداد وارد شوند و می‌توانند بعد از زمان برگزاری رویداد به فیلم‌ها و بحث و بروشورها دسترسی داشته باشند.

همین موضوع نه تنها برای مشتریان بلکه برای غرفه داران و شرکای تجاری نمایشگاه‌ها مطرح است. به همین خاطر نمایشگاه‌های مجازی ظرفیت این را دارند که با هزینه کمتر، جمعیت بیشتر از فروشندگان و خریداران و شرکا را پاسخگو باشند.

نمایشگاه بین‌المللی کتاب نیز از این موضوعات مستثنی نیست. رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان به تازگی در صحبت‌هایی به مشکلات ایجاد شده برای ناشران و کتابفروشان به علت عدم برگزاری نمایشگاه و همچنین سخت بودن یا بطور کلی عدم امکان تأمین هزینه‌هایی که برای چاپ کتاب‌ها جهت ارائه در نمایشگاه توسط ناشران انجام شده بود اشاره کرده بود که نشان از وجود مشکلات اقتصادی در صنف کتابفروشان دارد و اخیراً نیز این صنف جز صنف‌های آسیب‌دیده معرفی گردیده است.

حال با این وجود به نظر می‌رسد پیشنهاد برگزاری مجازی نمایشگاه مجازی کتاب راهکار معقولی برای حل مشکلات باشد. در حوزه کتاب مشکلات کمتری در خصوص ارائه کالا بر بستر اینترنت وجود دارد بدلیل اینکه کتاب دارای کد استاندارد ISDN و منحصر بفرداست و قابل رهگیری می‌باشد و حتی چالش محصولات دیگر در خصوص جعلی بودن را هم ندارد. نمایشگاه مجازی بین‌المللی کتاب نه تنها در داخل رویکرد مشتری محور و تعاملی را به همراه دارد بلکه برای بازدیدکنندگان خارجی هم می‌تواند بستر آسان‌تر و مقرون به صرفه‌تری ایجاد کند. اگر بسیاری از ناشران خارجی بدلیل مسائلی همچون تحریم اجازه حضور در مجامع ایران را ندارند از طریق فضای مجازی می‌توانند در نمایشگاه غرفه‌سازی کنند و یا بازدیدکنندگان براحتی بازدید و خرید انجام دهند.

شاید در ایران نمایشگاه مجازی اولین بار هست که با همت مسئولین قابل ارائه شده است ولی در خارج از ایران بعنوان راهکار مکمل و جایگزین نمایشگاه‌های سنتی ارائه گردیده و از ظرفیت فضای مجازی در خصوص درآمدزایی بیشتر استفاده می‌شود. البته در ایام شیوع ویروس کرونا در جهان استفاده از ابزارهای آنلاین و پلتفرم‌های نمایشگاهی بشدت افزایش یافته و به نظر می‌رسد جهان توانسته از فرصت ایجاد شده توسط کرونا بهره برداری و به فناوری‌های نو دست پیدا کند.

آیا نگاه‌های سنتی در کشور و اعتقاد به تأثیرگذاری چهره به چهره همچنان می‌خواهد مانع از برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب شود و نظر مخالف برخی از ناشران در این حوزه و پافشاری بر روی سنتی بودن باز هم نخواهد گذاشت این نوآوری در کشور ایجاد گردد. بهتر است مسئولین محترم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این خصوص بیشتر بررسی نمایند که مزایای برگزاری نمایشگاه مجازی و جلوگیری از مشکلات اقتصادی صنف کتابفروشان چه اندازه در کفه ترازوی ایشان سنگینی می‌کند.